સંબંધોમાં પોતાની લાગણીઓને સાચી રીતે અને યોગ્ય સમયે વ્યક્ત કરવાને બદલે દંભના સહારે તેને દબાવીને પોતાની જાતને છેતરતા વ્યક્તિઓની સંખ્યા ઘણી વધારે હોય છે.

તાજેતરમાં રીલીઝ થયેલી ફિલ્મ ‘દિલ ધડકને દો’નો એક સીન બહુ રસપ્રદ છે. દીકરીને છૂટાછેડા લેવા છે અને માતા-પિતાને સમાજમાં લોકો શું કહેશે તે વિચારે તેની સામે વાંધો છે. આજકાલ તો વિચારોમાં પણ ફેશન-ઈમિટેશનનો ટ્રેન્ડ છે તે મુજબ દીકરી ટ્રેન્ડી કારણ આપે છે ‘અમે બંને બહુ અલગ છીએ’! સહેજ ભણેલા લોકોમાં પણ પોતાના મતભેદોને આવા રૂપકડા અને બૌદ્ધિક લાગે તેવા એક વાક્યમાં રજુ કરવાની ફેશન છે. માતા; દીકરીની આ દલીલનો સણસણતો જવાબ આપે છે ‘એ તારો પતિ છે, જોડિયો ભાઈ નથી’ – એક જ વાક્યમાં એકદમ સચોટ વાત! તબીબી દ્રષ્ટીએ તો હવે જોડિયા બાળકો પણ એકબીજાની ઝેરોક્ષ જેવા નથી હોતા, તેમાં’ય ઘણી બાબતો અલગ પડે છે ત્યાં જીવનસાથીઓ એકબીજાથી અલગ હોવાના કારણે અસંતોષ કે ઉચાટ અનુભવે તે કેટલું વ્યાજબી છે?! હું નથી માનતો કે કોઈપણ યુગલ આ વાત સમજતું ના હોય, તેમ છતાં પોતાની મૂળભૂત સમસ્યાઓ સ્વીકારવામાં કે તેનો યોગ્ય ઉકેલ લાવવામાં નિષ્ફળ વ્યક્તિઓને આવી બધી દલીલો માફક આવી ગઈ હોય છે. બાકી દીકરીની મૂળભૂત સમસ્યાઓ તો કંઇક અલગ જ છે – જેમ કે સ્વામિત્વ ધરાવતો પતિ, સ્માર્ટલી મહેણાં મારતી અસંતુષ્ટ સાસુ, સન્માનની નજરે જોતો સેલ્ફ-મેઈડ પ્રેમી, લાગણીઓની અસલામતીથી પીડાતી માતા, આપખુદ બીઝનેસ માઈન્ડેડ બાપ, પોતાના જેવા જ સંજોગોનો શિકાર સપોર્ટીવ ભાઈ વગેરે. આ બધા જ વ્યક્તિઓ, તેમના અભિગમો અને તેમની સાથેના વ્યવહારો બધું જ પુત્રીની અસંતુષ્ટિ પાછળ જવાબદાર છે પરંતુ રૂમમાં બેઠેલા બધા કંઇક જુદી જ વાતો કરે છે! માં કહે છે – લગ્નજીવનમાં નાનું-મોટું ચાલતું રહે, દરેક લગ્નમાં પ્રોબ્લેમ હોય છે અને તેનો ઇસ્યુ બનાવવાની જરૂર નથી આગળ વધો. એ અલગ વાત છે કે પુત્રી આગળ વધીને ડિવોર્સ માંગી રહી છે. પિતા તો વળી ‘અલગ છીએ કે અમારી વચ્ચે કોમ્પેટીબીલીટી નથી’ એવી રજૂઆત સામે તડૂકે છે – તમે બન્ને યુવાન છો, બન્ને સફળ છો, બન્ને પંજાબી છો, બન્ને ટેનીસ રમો છો પછી કેવી રીતે અલગ છો?! પોતાના દીકરા માટે કોઈ લાગણીઓ નથી એવું કહેતી વહુને સાસુ પૂછે છે – પણ પ્રોબ્લેમ શું છે?! એટલે લાગણી-બાગણી સમજ્યા, એ કોઈ પ્રોબ્લેમ થોડી કહેવાય?! દીકરી સહીત બધા જ સમજતા હોવા છતાં ઉપર ઉપરથી વાત કરે છે કોઈ અસલી વાત તો કરતુ જ નથી!!

સંબંધોના પ્રશ્નોમાં મોટાભાગે આવો દુખે પેટને કૂટે માથું વાળો ઘાટ હોય છે. સમસ્યાના મૂળમાં રહેલી બાબતો અંગે જાણકારી હોવા છતાં યુગલોમાં ક્યાંક તો એ સ્વીકારવાની માનસિક તૈયારી હોતી નથી, તો ક્યાંક તેને ઉકેલવા કરતા માત્ર ફરિયાદો, દલીલો કે આક્ષેપો કરવામાં સાથીઓ પોતાની શક્તિ-સમય ખર્ચે જતા હોય છે. સાવ સાચી વાત તો એ છે કે સંબંધોમાં એકબીજાને છેતરવા કરતા પોતાની જાતને છેતરતા વ્યક્તિઓની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. બધું જ જાણતા અને સમજતા હોવા છતાં તે પોતાની લાગણીઓને સાચી રીતે અને યોગ્ય સમયે વ્યક્ત કરવાને બદલે દંભના સહારે રહેતા હોય છે. આવા અભિગમ પાછળ રીજેકશનના ભયથી શરુ કરીને લોકો શું કહેશે ત્યાં સુધીના અનેક કારણો છે. ક્યાંક તો સંવેદનાઓ જ બુઠ્ઠી અને ક્યાંક યંત્રવત લાગણીઓનો વ્યવહાર. બહાર હસતા રહેવાનું અને અંદર વસમું એકાંત. બહુ ઓછા યુગલોના સંબધ બહાર જેવા દેખાય છે તેવા જ અંદર છે, બાકી તો શો-કેસમાં જુદું અને ગોડાઉનમાં જુદું એવો ઘાટ છે.

પ્રશ્નો કોને નથી હોતા? ગેરસમજો ક્યાં નથી હોતી? ભૂલો કોણ નથી કરતું? સહજીવનના પેકેજમાં પ્રશ્નો, સમસ્યાઓ, ગેરસમજો, ભૂલો વગેરે અનિવાર્યપણે સામેલ હોય છે. કોઈપણ સંબંધમાં એક વાત પાયાની છે અને તે છે આ બધી બાબતોની તેના સાચા સ્વરૂપમાં સ્વીકૃતિ. પ્રશ્નો, સમસ્યાઓ, ગેરસમજો કે  ભૂલોથી સંબંધ કાચો નથી પડતો, સંબંધ કાચો પડે છે આ બાબતોની ઉપેક્ષા કરવાથી કે તેને સ્વીકારવાની માનસિક તૈયારી ના હોવાથી! આપણે જે સીનની વાત કરી એ એક નાનકડું ઉદાહરણ છે કે લોકો ગંભીર વાતને પણ કેવી રીતે અવગણવાનું વલણ ધરાવતા હોય છે. સુખી સહજીવન ઈચ્છતા દરેક યુગલે એક સ્પષ્ટતા સંબંધના દરેક તબક્કે રાખવી પડશે અને તે એ કે સંબંધની મજબૂતાઈ પર અસર કરી શકે કે સાથીઓના મનમાં અસંતોષ ઉભો કરી શકે તેવી દરેક બાબતોને શક્ય તેટલી ઝડપથી સ્વીકારીને તેનો ઉકેલ શોધવાની દિશામાં ડગ ભરવાનું વિના સંકોચે શરુ કરી દેવું પડશે. પ્રશ્નોને તેની શરૂઆતથી જ ઉકેલવાનો અભિગમ પ્રશ્નોને વિકટ બનતા અટકાવે છે તે સાવ સહજતાથી સમજાય પણ ઝડપથી ના સ્વીકારી શકાય તેવી બાબત છે.

વાત નીકળી જ છે તો બીજી મહત્વની વાત એ પણ કહી દઉં કે સંબંધોના પ્રશ્નોને તમે જે રીતે હેન્ડલ કરો છો એ જ રીતે તમારા બાળકો પણ હેન્ડલ કરતા શીખે છે કારણ કે ટીન એજ સુધી એ તમારી ખટપટના મુક પ્રેક્ષકો હોય છે, પછી ન્યાયાધીશ કે સલાહકાર, અને પછી અંતે આ બધાથી થાકે ત્યાં સુધી તેમના પોતાના સંબંધોમાં પ્રશ્નો ઉભા થવાનો સમય આવી જાય છે. આવા સંજોગોમાં ક્યાંક તો એ તમારી ડીટ્ટો કોપી બની જાય છે અથવા તમે જે કરતા’તા એવું નહીં કરવાના ચક્કરમાં પોતાના પ્રશ્નો અવગણતા થઈ જાય અને દંભના સહારે અંદરથી રોતાં અને બહારથી હસતા-કુદતા જાય!

સમજાય તો જીવનમાં જીવનમાં ઉતારી લેવા જેવી બાબત એ છે કે સંબંધોમાં લાગણીઓ જ આપણું ચાલક બળ છે (પીકુ ફિલ્મની ટેગ-લાઈન ‘મોશન સે હી ઈમોશન’ જ્યાંથી ઉઠાવાઈ હોય એવું રોબર્ટ કીયોસાકીનું મૂળ વાક્ય ‘ઈમોશન ઇઝ એનર્જી ઇન મોશન’ વાળી આ વાત છે). આપણી લાગણીઓ પ્રત્યે પ્રામાણિક-ટ્રુથફૂલ બનવું. યાદ રાખો તમારી લાગણીઓ અને બુદ્ધિનો ઉપયોગ તમારી તરફેણમાં કરો, વિરુદ્ધમાં નહીં !

પૂર્ણવિરામ:

લાગણીઓ વિચારવાની નહીં પણ અનુભવવાની બાબત છે; પરંતુ કમનસીબી એ છે કે મોટાભાગની વ્યક્તિઓના જીવનમાં વિચારવાનું કામ તેમની લાગણીઓ જ કરતી હોય છે. સરવાળે તેમના નિર્ણયો બુદ્ધિથી ઘણા દુર હોય છે !!

 

My inputs in today’s Mumbai Mirror about Unhappy India…

Jun 17 2015 : Mirror (Mumbai)

Unhappy India

GitanjaliChandrasekharan Tweets@cgitanjali

We’ve failed the world happiness test. Mental health experts from four metros pin point the cardinal angst in our society

In the last two decades, there has beennuclearisation of families which has led to the disintegration of our traditional supportsystems,“ says DrSamirParikh, psychiatrist and director of mental health atFortis Healthcare. This lack of support, he feels, has led to a rise in stress and mental health issues.The recently released World Happiness Report ranked India 117th among a list of 158-behind turbulent nations like Bangladesh (109), Palestine (108) and, even Pakistan (81).Switzerland topped the charts. The report included six variables: GDP per capita, social support, healthy life expectancy, freedom to make life choices, generosity, and freedom from corruption.Mirror spoke to psychiatrists from across the country on what ails India.MUMBAI COST OF REAL ESTATE

Dr Harish Shetty Social psychiatrist, L H Hiranandani Hospital

While there is a sense of alienation across metros, what is specific to Mumbai is the lack of emotional contact time, along with increased travelling hours and job insecurity. I find that a lot of my patients don’t have time to spend with their loved ones, which means that the stress of the day piles up with no support system to deal with it.

Additionally, the opening of the Indian market 25 years ago has caused certain problems. Before that, EMIs were rarely heard of, the cost of living was lower, too. Life was not as complicated. Apartments cost lakhs not crores. Being able to afford a house is a great contributor to emotional well-being and a sense of security.

Many of the suicides we see are now are triggered by financial troubles.

PUNE RESTLESS YOUNG AND GERIATRIC DESPAIR

Dr Rohan Jahagirdar Consultant Psychiatrist

Pune has a large chunk of its population in the 18-35 age group. Among the first category, I see severe depression arising from peer pressure, stress from relationships and substance abuse.

I find that people in this group lack a purpose. They have achieved a lot in a short time and don’t know what to do next.

Divorce rate is also high, which contributes to depression and anxiety issues.

Then, there’s the geriatric group, which suffers the empty nest syndrome. Most old couples who live in Pune are wealthy, having spent their life earning for their families. Their children have settled abroad, because they find better opportunities there. The parents despair because there’s no body to take care of them. They feel `all that we have done for years is worthless’. All they really want is some company, which they don’t have.

BANGALORE INSOMNIA, BURNOUT

Dr Roshan Jain, Consultant psychiatrist Apollo Hospital

Bangalore is a city under con struction and that’s how it’s going to remain for the next decade or so because there’s no planned development on the anvil. From a city that was once known as the retirement destination, it has become a destination for chaos, which is also played out on our congested roads.

While the original residents of the city are unhappy over the way the city has shaped up, the migrants, most of them in the IT sector, have issues of their own.

Compared to five years ago, I see a lot of patients who are from the IT industry. They are not referred by other doctors. They just walk in to seek help. Most of them are overwhelmed by job pressure and the daily commute. Their odd shift hours, which require them to work at night, has led to burn out. They seek tobacco, alcohol or drugs to cope with this stress. What’s common to all of them is their inability to sleep properly. It’s difficult to advise them to take to yoga or a fitness routine to because they don’t have any time for themselves. A couple of drinks after work is their only form of relaxation.

The IT industry and its pressures are killing this gen eration. I believe our country is going to pay a huge price for `success’.

AHMEDABAD TRAFFIC INDUCED STRESS, HYPOCHONDRIA

Dr Hansal Bhachech Head of Department of Psychiatry, HCG Group Of Hospitals

Stress related issues are on the rise. In the last few months, the number of road projects have risen, causing diversions and increasing travel time. This has led to road rage and accidents.

Another problem plaguing the 20-40 age group is hypochondria.In their eagerness to create awareness about diseases, a lot of hospitals and medical professionals are discussing about various ailments in the media -whether it’s newspapers or radio. Constantly bombarded with this information, the young fear for their health, especially cardiac issues.

Another problem among young women is mood disorder caused by lifestyle diseases like Polycystic Ovarian Syndrome. I have seen a lot of women come with depression and further investigations have revealed that they have PCOS, which causes mood fluctuations. In men, sexual disorders such as premature ejaculation, erectile dysfunction and loss of libido are prime causes for stress, and ironically, its products too.

 

Share about Dil Dhadakne Do…

DDD

One more emotional rollercoaster from Zoya Akhtar. She took us on road trip in ZNMD and now she has set us on cruise trip. Although means of trips are different, conflicts remain the same. Treatment is different but flavour remains the same. Destinations are different but outcome is same, trip changes the tripper’s outlook towards life.

Family drama which may make you think beyond what you see. Predictable and slow paced story sails in lighter tone. Many times, story fails to hold your attention but thanks to exotic locations for filling the gaps. Climax proves it as Hollywood style Bollywood piece 🙂

Dialogues are witty and meaningful, likely to stimulate you to think beyond words. If you are thinking and/or analytical type, post movie close your eyes, think beyond what you have seen and try to relate, of course after going back home and not in cinema hall 🙂

Performances are excellent. Background score is an average type. Title song is not a part of the movie.

In short, Well directed story which hardly have any interesting content. Packaging is the main strength of this film and that will make this film to earn 🙂

Sidhi baat, no bakvaas:

Packaging makes it good entertainer, will relax you and bring smile on your face.

Movie Wisdom:

1. Relationships are much deeper and emotionally connected than what we think about it.

2. Many times, while handling emotions, people cheat not only others but themselves as well.

3. Bad marital relationship between parents make their children emotionally unstable and non-assertive.

4. On lighter note, Dog understands humans better because it has no logic but pure emotions.

Disclaimer : 🙂

I’m not a paid or commercial movie critic, neither this is technical review of the movie.This share is to help like-minded friends for spending their money and time effectively 🙂